W Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza w Chełmie od 30 sierpnia do 9 listopada 2014 r. zaprezentowana zostanie wystawa „W kręgu światła lampy naftowej”. Spektrum ekspozycji stanowić będą różnorodne lampy naftowe powstałe w latach 1855–1925, uzupełnione zdjęciami i grafikami o tematyce naftowej oraz pamiątki po Ignacym Łukasiewiczu, przedstawicielu wybitnej myśli technicznej związanej z przemysłem naftowym i wynalazkami z dziedziny oświetlenia. Przedstawione na wystawie obiekty są dowodem wysokiego poziomu polskiego oraz europejskiego przemysłu lekkiego i kunsztu rzemiosła artystycznego drugiej połowy XIX wieku. Najliczniejszą grupę stanowią lampy naftowe z lat 1865–1900. Pochodzą one głównie z wytwórni niemieckich, austriackich i węgierskich. W ich stylistyce przeważa dekoracja eklektyczna nawiązująca do okresu biedermeieru, baroku, antyku, a także zapowiadająca początki secesji. Eksponaty te pod względem formy są odbiciem trwających w 2. połowie XIX wieku wzmożonych poszukiwań twórczych. Ówcześni mistrzowie metaloplastyki, szkła i ceramiki znacznie wzbogacili swój warsztat o zdobycze techniczne XIX wieku, co znalazło szerokie zastosowanie głównie w wyrobach rzemiosła artystycznego, jakimi niewątpliwie są niektóre lampy naftowe. Przedstawione na wystawie różnorodne lampy naftowe (począwszy od lamp gospodarczych, przez salonowe po lampy specjalistyczne) wykazują szerokie zastosowanie oświetlenia naftowego doskonale adaptującego się w różnych dziedzinach życia.
Lampy naftowe poza swoim zastosowaniem praktycznym – oświetleniowym, stanowiły ważny element wystroju wnętrz, niejednokrotnie tworzone były na indywidualne zamówienie z bardzo drogich materiałów (srebro, elementy pozłacane, półszlachetne kamienie, porcelana). Wartość artystyczna i jakość materiałów użytych do wykonania konkretnej lampy uzależniona była przede wszystkim od zasobności finansowej odbiorcy. Występowały one niejednokrotnie w komplecie z zegarem lub świecznikami tworząc jedną spójną całość, np. z dekoracją kominka, czy sztukaterią w salonie. Bogato zdobione lampy naftowe były wówczas (w 2. połowie XIX w.) obowiązkowym elementem wyposażenia zamożnych domów mieszczańskich, pałaców i dworów na ziemiach polskich.
Ulotność kruchych materiałów takich jak szkło, porcelana czy fajans, z których wykonane są elementy najcenniejszych lamp naftowych sprawiła, że tylko nieliczne egzemplarze przetrwały do czasów współczesnych w nienaruszonym stanie. Prezentowane na wystawie eksponaty pochodzą z Muzeum Podkarpackiego w Krośnie, gdzie znajduje się jedna z największych na świecie kolekcji przedstawiających historię oświetlenia.
Mamy nadzieję, że nasza ekspozycja będzie miała dla państwa dużą wartość historyczną, edukacyjną i poznawczą oraz, że przyczyni się do lepszego poznania początków światowego przemysłu naftowego.
Wystawa, zostanie uzupełniona prezentacją multimedialną przedstawiającą historię oświetlenia na przestrzeni 7000 lat.