Muzeum Ziemi Chełmskiej w ramach cyklu przybliżającego najstarsze i najbardziej znaczące cywilizacje świata, dzięki któremu zwiedzający mieli już okazję podziwiać „Chińską Armię Terakotową” oraz poznać tajemnice Egiptu, zaprasza na wystawę „Sztuka i kultura Indii”.
Ekspozycja nawiązuje do barwnego świata liczącej ponad 5 tysięcy lat cywilizacji indyjskiej. Prezentujemy ponad 130 dzieł sztuki i rzemiosła z XX wieku, pochodzących ze zbiorów Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, będących świadectwem bogactwa kulturowego tego niezwykle egzotycznego, z perspektywy mieszkańca Europy, rejonu świata.
Wyeksponowane przykłady malarstwa zwracają uwagę zastosowanymi – charakterystycznymi dla tej kultury – technikami malarskimi, stosowanymi w Indiach po dziś dzień. Zobaczyć można pochodzące ze świętego miasta hinduistów – Puri w Środkowych Indiach paty, ludowe obrazy religijne wykonane na tkaninie z włókna kokosowego, związane z kultem bóstwa Dżagannatha (czyli Pana Wszechświata), lokalnej formy Kryszny.
Współczesne malarstwo, sięgające swoimi korzeniami tysięcy lat, reprezentuje twórczość plemienia Warli ze stanu Maharasztra. Proste, symboliczne rysunki przedstawiające życie lokalnej społeczności malowane były pierwotnie na ścianach domostw. Na wystawie ten typ malarstwa odnajdujemy między innymi w wyobrażeniach pola ryżowego, żniw oraz tańca.
Inną grupę obrazów stanowią malowane woskiem na bawełnianej tkaninie batiki wywodzące się ze sztuki mogolskiej. Wyróżniają się wśród nich zarówno świeckie przedstawienia pięknych kobiet, tancerzy, muzyków, jak i sakralne wyobrażenia bóstw: Kryszny, Genesi, a także Buddy.
Sacrum, które przenika życie mieszkańców Indii na wskroś, jest również szeroko reprezentowane w rzeźbie. Wyeksponowane zostały zarówno chlorytowe figurki bóstw z południa Indii o wyrafinowanej formie rzeźbiarskiej: żeńskie boginie Dewi oraz Parwati, najważniejsze bóstwa hinduizmu: Śiwa, Wisznu, a także wizerunki Buddy, jak i proste, ludowe przedstawienia Kryszny – Dżagannatha, jego siostry Subhadry i brata Balaramy, wywodzące się z Orisy.
Kolorytu wystawie nadają mieniące się soczystymi barwami tkaniny, tak charakterystyczne zarówno dla dawnych, jak i współczesnych Indii. Zachwycają tkaniny kultowe: bogato zdobiony baldachim procesyjny wznoszony nad wyobrażeniem bóstwa, wachlarze, zawieszki oraz tkaniny dekoracyjne z charakterystycznymi symbolami hinduizmu – pawiami oraz słoniami. Uwagę zwracają także torany – tradycyjne indyjskie ozdoby umieszczane nad drzwiami, będące symbolem powitania. Niezwykle dekoracyjne są wykonane ręcznie patchworki, zszywane z setek niewielkich fragmentów tkanin, ozdobionych dodatkowo haftem, cekinami, lusterkami.
Nie zabrakło również charakterystycznych dla Indii strojów, zarówno damskich, jak i męskich. Prezentujemy zachwycające intensywnością barw i delikatnością tkanin sari –będące najpopularniejszym ubiorem kobiecym noszonym współcześnie – które znane jest od III tysiąclecia p.n.e. Nie sposób przejść obojętnie także wobec soczyście pomarańczowego stroju tancerki, który przenosi nas w magiczny świat tańca nieodłącznie związany z kulturą indyjską. Godny uwagi jest także strój męski składający się z tuniki, spodni, kamizelki wyszywanej metalicznymi nićmi, szala oraz turbanu.
Ważnym aspektem indyjskiej kultury jest teatr, którego korzenie sięgają I tysiąclecia p.n.e. Na ekspozycji ta dziedzina sztuki reprezentowana jest przez marionetki kathputli pochodzące z Radżastanu. Wykonane z drewna i zwiewnych tkanin lalki poruszane dzięki linkom przymocowanym do głowy i rąk, wykorzystywane są przez aktorów do odtwarzania mitologicznych scen z życia bogów, snucia historycznych opowieści o zwycięstwach dawnych władców, wszystko zaś przy akompaniamencie muzyki ludowej.
Wystawa „Sztuka i kultura Indii” nasycona jest klimatem Orientu i egzotyki, pozwala zanurzyć się w wypełniony kolorami świat i przenieść myślami w fascynującą kulturę Półwyspu Indyjskiego. Ekspozycja czynna będzie do 15 września 2012 r.
Ilona Sawicka