18 grudnia 2012 – kwiecień 2013, ul. Lubelska 57.
Ekspozycja prezentuje fotografie, dokumenty, pamiętniki, prasę i oryginalne ogłoszenia władz niemieckich obrazujące pierwsze dni września 1939 roku, utworzenie Generalnego Gubernatorstwa, stosunek władz okupacyjnych do ludności, szczególnie okrutny do Żydów mieszkających w mieście. Jednocześnie przedstawiono życie codzienne w Chełmie, partyzantów działających w strukturach podziemia AK, BCh, OZ i innych, wyzwalanie miasta w 1944 roku. Współczesne fotografie miejsc egzekucji w Kumowej Dolinie, na terenie szpitala psychiatrycznego, na „Targowicy” uzupełnione zostały oryginalnymi pamiątkami po tych, którzy zostali rozstrzelani w egzekucjach w wielu miejscach Chełma.
Fotografie i pamiątki ze zbiorów: Muzeum Ziemi Chełmskiej, Muzeum Lubelskiego w Lublinie, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków Delegatura w Chełmie, Archiwum Państwowego w Lublinie Oddział w Chełmie, Chełmskiej Biblioteki Publicznej oraz osób prywatnych: Barbary Litwin, Andrzeja Rybaka, Władysława Prystupy, Wincentego Kulisza, Mariusza Dziekańskiego, Henryka Pakulskiego, Jana Longina Okonia, Grzegorza Zabłockiego, Konstantego Prożogi, Danuty Jachiewicz, Ilony Sawickiej, Florentyny i Lecha Radwańskich, Marka Popielnickiego.
Scenariusz: B. Mojska-Zając, M. Mąka, K. Mart, Z. Lubaszewski
Współpraca: Teresa Mazurek, Dorota Bida, I. Sawicka, reprodukcje: G. Zabłocki
Opracowanie podpisów Z. Lubaszewski, B. Mojska-Zając, przygotowanie podpisów : B. Pradun
Wybór wspomnień chełmian: Z. Lubaszewski
Montaż: M. Mąka, B. Mojska-Zając, Teresa Mazurek, D. Bida, I. Sawicka