Chełm 06-12.09.2009
Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie ma na swym koncie dwudziestoczteroletnie doświadczenie w organizacji międzynarodowych plenerów artystycznych. Inicjatorką tych spotkań była dr Bożena Kowalska – wieloletnia kurator Galerii 72, która w latach 1985-2000 objęła swą merytoryczną opieką Międzynarodowe Plenery dla Artystów Posługujących się Językiem Geometrii. Odbywały się one w Okunince nad Jeziorem Białym (45 km od Chełma), a ich efektem była rosnąca z roku na rok kolekcja sztuki polskiej i obcej. Od roku 2001 organizacyjną i merytoryczną stronę wydarzeń plenerowych przejął Dział Sztuki Współczesnej Muzeum Chełmskiego, pod kierownictwem Jagody Barczyńskiej. Od tego momentu noszą one nazwę Międzynarodowych Plenerów Artystycznych. Spotkania artystów z Polski i z zagranicy kontynuowane były w Okunince do 2003 roku, by na okres lat 2004-2008 przenieść się w renesansową scenerię Zamku w Janowcu nad Wisłą. Zamek janowiecki nie tylko znakomicie stymulował rytm spotkań, służył dyskusjom, wymianie myśli i zawiązywaniu artystycznych przyjaźni, ale był miejscem corocznych prezentacji wystaw z chełmskiej kolekcji sztuki współczesnej. Na miejsce tegorocznego, Jubileuszowego 25. Międzynarodowego Pleneru Artystycznego, wybrana została kolebka tych spotkań – Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie. Ma on charakter szczególny. Jest uwieńczeniem wieloletnich plenerowych kontaktów polsko-niemieckich, które zdominowały narodowościowy melanż tych spotkań. W przygotowaniach 25. jubileuszowego pleneru artystycznego, Muzeum Ziemi Chełmskiej otrzymało znaczące wsparcie ze strony Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej w Warszawie oraz Urzędu Miasta Chełm.
Podsumowując trwającą blisko ćwierć wieku tradycję międzynarodowych wydarzeń plenerowych pragniemy przedstawić narodowości, których przedstawiciele u nas gościli. Byli to: Niemcy, Grecy, Anglicy, Francuzi, Włosi, Holendrzy, Belgowie, Czesi, Słowacy, Węgrzy, Ukraińcy, Szwedzi, Austriacy, Wenezuelczycy, Chorwaci, Słoweńcy, Amerykanie polskiego pochodzenia. Tą drogą chełmskie zbiory sztuki współczesnej wzbogaciły się o 446 prac artystów polskich oraz 217 przykładów dzieł sztuki obcej.
Międzynarodowe Spotkanie Artystów po raz dwudziesty piąty
Muzeum Ziemi Chełmskiej po raz 25-ty było organizatorem Międzynarodowego Pleneru Artystycznego, który po wieloletniej edycji tych spotkań w Okunince nad Jeziorem Białym, a następnie w Zamku w Janowcu nad Wisłą, po raz pierwszy odbył się w Chełmie. Jubileuszowe spotkanie miało charakter uroczysty i zgromadziło – obok rodzimych artystów – znaczącą grupę twórców z zagranicy. Wśród gości zagranicznych przeważali artyści z Niemiec, których Chełm powitał w liczbie dziesięciu osób. Twórcy zza zachodniej granicy reprezentowali zróżnicowany melanż pokoleniowy: od przedstawicieli starszego pokolenia o znaczącej, ugruntowanej latami pozycji w dziejach sztuki najnowszej (Klaus Staudt, Hartmut Böhm), poprzez twórców średniej generacji (Willi Otremba, Karin Radoy, Marcel Hardung, Julia Lohmann, Marek Radke), po artystów młodych, którzy siłą swego talentu zdążyli już zająć ważne miejsce na mapie kulturalnej swego kraju (Rainer Splitt, Dirk Rathke, Arne Schreiber). Każdy z wymienionych twórców przemawia w sztuce językiem form wyabstrahowanych, zaczerpniętych z obszaru geometrii, zatem takich, które znakomicie wpisują się w bogatą, liczącą blisko 2000 obiektów, kolekcję sztuki współczesnej chełmskiego muzeum. Szeroki niemiecki aspekt tego wydarzenia nie kończy się na liście przytoczonych nazwisk. Dołączyła do nich Wiesława Stachel – malarka o chełmskim rodowodzie, od ponad dwudziestu lat zamieszkała w Kolonii. Gościem specjalnym i wyjątkowym, który zaszczycił swą obecnością międzynarodowe spotkanie , był Karl-Heinz Stockheim z Düsseldorfu – niemiecki businessman i kolekcjoner sztuki. Wiosną tego roku przekazał on na rzecz Muzeum Ziemi Chełmskiej zestaw trzech płócien (190 x 190 cm każde) autorstwa Kajetana Sosnowskiego – pomysłodawcy i założyciela Galerii 72. K.H. Stockheim – właściciel sieci restauracji usytuowanych w głównych portach lotniczych i stacjach kolejowych – wspierał w latach 70. i 80. minionego wieku, przedstawicieli awangardy artystycznej wywodzących się z Europy środkowej. Wśród nich był Kajetan Sosnowski (1913-1987), którego lata szkolne przypadły na pobyt w Chełmie (1920-1934) i naukę w Seminarium Nauczycielskim. Dzisiaj dzieła nieżyjącego artysty zdobią najważniejsze muzealne kolekcje w kraju, a jego nowatorska myśl artystyczna wciąż zadziwia odwagą i determinacją. Dar z kolekcji Karla-Heinza Stockheima należy do cyklu obrazów szytych, zatytułowanych „Katalipomena”, minimalistycznych w charakterze, powstałych na kanwie przemyśleń i obaw Sosnowskiego o stan środowiska naturalnego, dewastowanego – jak sam to ujął – „technologicznym barbarzyństwem XX wieku”.
Obok dobitnego udziału w plenerze artystów niemieckich, jego szeregi zasilili jeszcze dwaj twórcy z zagranicy: wybitny Włoch z Mediolanu – Getulio Alviani oraz Janusz Kapusta z Nowego Jorku – artysta o spektakularnych osiągnięciach z pogranicza sztuki, nauki i filozofii. Rodzimy zespół uczestników spotkania – podobnie jak niemiecki – objął różne pokolenia, które znakomicie ze sobą współpracowały, dzieląc się i inspirując myślą i postawą w sztuce.
Każdy z gości pleneru miał możliwość zaprezentowania swego credo artystycznego i przedstawienia – w formie multimedialnej – założeń swych dokonań w obszarze sztuk wizualnych. Bogaty program autoprezentacji odbywających się w muzeum, przyciągał tłumnie chełmską – o artystycznych zainteresowaniach – młodzież, która miała sposobność obcowania z pokaźną międzynarodową grupą wybitnych twórców.
Punktem kulminacyjnym programu był wernisaż wystawy „Nabytki Galerii 72 z lat 2007-2009”, który nie tylko umożliwił zaprezentowanie prac, o jakie chełmska kolekcja sztuki współczesnej wzbogaciła się na przestrzeni ostatnich dwóch lat, ale dał sposobność do spotkania gości pleneru z władzami miasta Chełm i jego mieszkańcami. Nad przygotowaniem i przebiegiem całej imprezy czuwała Jagoda Barczyńska – komisarz artystyczny i organizacyjny tego wydarzenia, wspierana przez zespół pracowników muzeum. O tym, że spotkanie plenerowe przyniosło oczekiwane rezultaty, świadczą słowa podziękowania nadsyłane ze wszystkich stron. Każdy z jego uczestników pozostawił dla chełmskiej kolekcji sztuki najnowszej dzieła sytuujące się w obszarze malarstwa, grafiki, rysunku, obiektów przestrzennych, instalacji. Tą drogą chełmskie zbiory wzbogaciły się o kolejne 35 prac wybitnych autorów. Pozyskane dzieła zostaną pokazane w ramach kolejnej edycji „Nabytków Galerii 72” oraz udokumentowane katalogiem.
Obok bogatego programu prezentacji, gospodarze spotkania zorganizowali jego uczestnikom zwiedzanie Chełma, jego słynnych podziemi kredowych oraz wizytę w Zamościu połączoną ze zwiedzaniem miasta, muzeum i galerii.
Organizacja 25. Międzynarodowego Pleneru Artystycznego Chełm’2009 stała się możliwa dzięki wydatnemu wsparciu finansowemu, jakiego udzieliła Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Urząd Miasta Chełm.
Jagoda Barczyńska
Program prezentacji:
7. 09. 2009
godz. 15.30 – 18.00 – prezentacje multimedialne w muzeum, ul. Lubelska 55
Ewa Zawadzka
Urszula Ślusarczyk
Rainer Splitt
Adam Wsiołkowski
Adam Skóra
Zbyszek Kosowski
8. 09. 2009
godz. 19.30 – 21.00 – prezentacje multimedialne w hotelu Duet w Chełmie,
ul . Hrubieszowska 54A
Marek Sapetto
Iwona Zawadzka
Maria Rostocka
Wojciech Wierzbicki
Wiesława Stachel
9. 09. 2009
godz. 11.00 -13.30 – prezentacje multimedialne w muzeum, ul. Lubelska 55
Janusz Kapusta
Getulio Alviani
Hartmut Böhm
Willi Otremba
Klaus Staudt
10. 09. 2009
godz. 11.30 – 13.30 – prezentacje multimedialne w muzeum, ul. Lubelska 55
Karin Radoy
Julia Lohmann
Marcel Hardung
Piotr Korol
Hanna Zawa-Cywińska
godz. 15.30 – 18.00 – prezentacje multimedialne w muzeum, ul. Lubelska 55
Marek Radke
Dirk Rathke
Ewa Pełka
Tomasz Zawadzki
Arne Schreiber
11. 09. 2009
godz. 15.30 – 17.00 – prezentacje w muzeum, ul. Lubelska 55
Prezentacje filmowe
godz. 19.30 – 21.00 – muzeum, ul. Lubelska 55
Performance Grupy Soundlab z Elbląga
Projekt wspierany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Urząd Miasta Chełm
